زبان برنامه‌نویسی ++C (تلفظ میشود: سی پلاس پلاس) یک زبان برنامه‌نویسی کامپیوتری همه منظوره، شی گرا، سطح بالا و چندرگه (که از برنامه‌نویسی رویه‌ای، تجرید داده‌ها و برنامه‌نویسی شئ گرا پشتیبانی می‌کند)، عمومی و با قابلیت‌های سطح بالا و سطح پایین می‌باشد. این زبان دارای قابلیت‌های انواع داده ایستا، نوشتار آزاد، چندمدلی، معمولاً زبان ترجمه شده با پشتیبانی از برنامه‌نویسی ساخت‌یافته، برنامه‌نویسی شی‌گرا، برنامه نویسی جنریک است. ++C به همراه جد خود C از پرطرفدار ترین زبانهای برنامه‌نویسی تجاری هستند.
زبان ++c یک زبان سطح میانی در نظر گرفته میشود. این زبان دارای قابلیت زبانهای سطح بالا و پایین بصورت هم‌زمان است. زبان ++C توسط بی‌یارنه استراس‌تروپ دانمارکی در سال ۱۹۷۹ در آزمایشگاه‌های بل (Bell Labs)، برای بهبود زبان سی و بر مبنای آن ساخته شد و آن را “C با کلاس” (C With Classes) نامگذاری نمودند. در سال ۱۹۸۳ به ++c تغییر نام داد. توسعه با اضافه نمودن کلاس‌ها و ویژگیهای دیگری مانند توابع مجازی، سربارگزاری عملگرها، وراثت چندگانه، قالب توابع، و پردازش استثنا انجام شد. این زبان برنامه‌نویسی در سال ۱۹۹۸ تحت نام ISO/IEC 14882:1998 استاندارد شد. نسخه فعلی استاندارد این زبان ISO/IEC 14882:2003 است. نسخه جدیدی از استاندارد (که به صورت غیررسمی C++0x نامیده میشود) در دست تهیه‌است.
شروع به برنامه نویسی :
اولین کاری که باید در برنامه نویسی C++ انجام بدیم نوشتن تابع main هستش .
تابع main تابع اصلی برنامه ماست و کد هایی که داخل تابع main نوشته میشه در ابتدای برنامه اجرا میشه .
صورت کلی تابع main به این صورت هستش :
برنامه ای را که می بینید سورس کد اولین برنامه ما و همچنین ابتدایی ترین ساختار برنامه C++ می باشد. قبل از هر چیز به بررسی سطحی و آشنایی اولیه با خطوط برنامه Hello world! می پردازیم :
این یک خط Comment یا توضیحات می باشد. در برنامه نویسی، توضیحات خطوطی هستند که کامپایل نمی شوند و فقط برای خوانایی برنامه بکار برده می شوند. در برنامه های بزرگتر و با زیاد شدن خطوط برنامه، توضیحات به فهم راحتتر برنامه برای برنامه نویس و دیگر کسانی که کد را مورد بررسی قرار می دهند کمک شایانی می نماید.
برای بوجود آوردن توضیحات در برنامه C++ از دو الگو می توان استفاده نمود :
اگر بخواهیم توضیحات را در یک خط قرار دهیم از علامت // قبل از توضیحات استفاده می کنیم. در مثال قبل ما از این الگو بهره بردیم.
در صورت زیاد بودن توضیحات واشغال چند سطر از برنامه توسط آن از علامت /* */ استفاده کرده و توضیحات را در بین آن قرار می دهیم.
/* my
first program
in c++ */
در C++ خطوطی که با علامت # شروع شده و در بالای برنامه قرار می گیرند خطوط فرمان به پردازشگر می باشند که در اصطلاح فایل سرآیند نامیده می شوند.#include
از فایلهای سرآیند بعنوان کتابخانه های C++ یاد می کنند که از قبل نوشته شده اند و ما برای استفاده از برخی از توابع و روالها از آنها استفاده می کنیم . کامپایلر فقط کلمات کلیدی را می شناسد و همانطور که گفته شد برای استفاده از یک سری دستورات و توابع مانند دستورات ورودی و خروجی و ... باید از این فایلهای سرآیند استفاده نماییم و اگر استفاده نکنیم امکان برنامه نویسی بوجود نخواهد آمد که به تفصیل در آینده در مورد این فایلها و مورد استفادشان صحبت خواهیم کرد . این نکته را هم خاطر نشان می کنم که پسوند این فایلها h می باشد. در انتهای این فصل هم توضیحات تکمیلتری در این مورد آورده شده است .
int main()
این خط تعریفی برای تابع اصلی برنامه می باشد. در واقع برنامه با کامپایل از این نقطه شروع و پردازش می شود. هر برنامه C++ باید دارای تابع main() باشد. در این تابع است که بلوکها و خطوط برنامه نوشته میشود. باید گفته شود هرچند خطوطی بالاتر از تابع اصلی نوشته شده اما بخاطر داشته باشید که برنامه از این نقطه شروع خواهد شد. عبارت int به معنی integer یا اعداد یک کلمه کلیدی می باشد و برای تعریف متغیرهای از نوع صحیح بکار می رود که در ادامه آموزش برنامه نویسی بطور مفصل مورد بررسی قرار می گیرد. Main نامی برای تابع اصلی است که تغییر نمی کند و () علامتی است که در ادامه هر تابعی قرار می گیرد که توابع نیز مفصلا در ادامه مورد بحث قرار می گیرند و اطلاعات فوق جنبه آشنایی با آنها را دارد.
آکولاد باز در واقع شروع یک بلوک از دستورات را تعریف می کند که در این برنامه بدنه تابع اصلی (main) را در بر می گیرد و با علامت آکولاد بسته پایان بلوک را تعیین می کنیم.cout << "Hello world" ;
تابع cout >> در تابع سرآیند iostream در زبان C++ قرار دارد و موجب ارسال اطلاعات به خروجی و چاپ و نمایش آن بر روی مانیتور کاربر می شود. با نوشتن این دستور عبارت Hello world! برروی صفحه نمایش پس از کامپایل بدون خطای برنامه به نمایش در می آید. از علامت " " برای متغیرهای رشته ای که در اصطلاح string گفته می شوند استفاده می شود. از علامت ; نیز در انتهای هر دستور در C++ استفاده می گردد تا بوسیله آن پایان آن دستور را به پردازشگر اعلام نمود.
return 0 ;
این عبارت مقدرا صفر را به تابع در برگیرنده خود که در این مثال تابع اصلی است برمی گرداند که این مورد در مبحث توابع و انواع بازگشتی آن توضیح داده خواهد شد.
برخی از ویژگیهای زبان C++ :
- انعطاف پذیری و غنای بالا
- زبان برنامه نویسی سیستم است و با آن می توان برنامه های سیستمی را نوشت، بدین معنی که مستقیما می تواند با سخت افزار و نرم افزار ارتباط برقرار نماید.
- زبان شی گراست
- Case sevsitive است ، یعنی نسبت به کوچکی و بزرگی حروف حساس بوده وبین این دو تمایز قائل است. توصیه می شود که برنامه ها را با حروف کوچک بنویسید. While برابر نیست با WHILE
برخی از ویژگیهای دستورات C++
- هر دستور باید به ; ختم شود.
- حداکثر طول یک دستور،255 کاراکتر است.
- هر دستور می تواند در یک و یا چند سطر نوشته شود.
- در هر سطر می توان چندین دستور را نوشت.( این کار توصیه نمی شود. )
- توضیحات می توانند بین */ و /* در چندین سطر و یا بعد از // و در فقط یک سطر نوشته شوند.
کلمات کلیدی در C++
asm, auto, bool, break, case, catch, char, class, const, const_cast, continue, default, delete, do, double, dynamic_cast, else, enum, explicit, export, extern, false, float, for, friend, goto, if, inline, int, long, mutable, namespace, new, operator, private, protected, public, register, reinterpret_cast, return, short, signed, sizeof, static, static_cast, struct, switch, template, this, throw, true, try, typedef, typeid, typename, union, unsigned, using, virtual, void, volatile, wchar_t, while این کلمات، کلمات کلیدی هستند و کامپایلر فقط این کلمات را می شناسد و هرآنچه غیر از کلمات کلیدی در برنامه C++ نوشته شود باید برای کامپایلر درست تعریف شود. در این بین توابعی برای گرفتن اطلاعات و یا چاپ اطلاعات و چیزهای دیگری وجود دارد که برای استفاده از آنها باید از فایل سرآیند مربوطه استفاده نماییم که از قبل نوشته شده اند مثل توابع cin, cout که توابع ورودی خروجی هستند که در فایل سرآیند iostream وجودارند و همچنین تابع getch که برای زدن یک کلید از صفحه کلید است و در فایل سرآیند conio قرار دارد .
انواع داده ها در C++ :
در C++ شش نوع داده وجود دارد. منظور از داده، متغیری است که در قالب متن یا عدد در طول برنامه مورد استفاده قرار می گیرد.
داده های موجود در C++ عبارتند از :
char, int, float, double, void, bool ,string
نوع char برای ذخیره داده های کاراکتری مانند : ‘a’ , ‘z’ , ‘W’ بکار می رود.
از نوع int برای ذخیره اعداد صحیح مانند 128، 5، 4508 استفاده می شود.
نوع float برای ذخیره اعداد اعشاری مثل 12.5، 7805.11 بکار می رود.
نوع double برای اعداد اعشاری بزرگتر از float استفاده می شود.
از boolean برای ذخیره مقادیر منطقی استفاده می شود ( درستی یا نادرستی ).
نوع void هیچ مقداری را نمی گیرد
نوع دیگری از داده وجود دارد که برای استفاده از رشته ها مورد استفاده قرار میگیرد که string گفته میشود اما در برخی از نسخه های کامپایلر زبان برنامه نویسی C++ پشتیبانی نمی شود، لذا مجبور به استفاده از آرایه ای از کاراکترها برای این منظور خواهیم بود .
آموزش تعریف انواع داده ها، عملگرها، متغیرها و نوع آنها در برنامه نویسی C++
متغیرها
در طول برنامه نویسی، کاربران با متون و اعداد زیادی کار می کنند، به همین دلیل آنها را در متغیرها ذخیره می کنند. در واقع متغیر ها نامهایی برای کلمات ذخیره شده در حافظه سیستم هستند.
یا بهتره بگیم خانه های از حافظه هستند که می تواند مقادیر مختلفی را بپر اساس نوعشان در خود نگهداری کنند.
برای استفاده از یک متغیر ابتدا باید آن را در برنامه تعریف نماییم که روش تعریف متغیر بصورت زیر است :
;نام متغیر نوع متغیر
int count ;
هر متغیر باید دارای نام منحصر بفردی باشد
قوانین نامگذاری متغیر ها :
- برای نامگذاری متغیرها از ترکیبی از حروف a تا z یا A تا Z ، ارقام و اندرلاین ( _ ) استفاده می شود.
- اولین کاراکتر نام نباید از ارقام باشد.
- نام می تواند هر طولی داشته باشد اما فقط 31 کاراکتر ابتدایی استفاده می شوند.
اسامی غیر مجاز
3count
co.unt
co unt
اسامی مجاز
count3
count
co_unt
مقدار دادن به متغیر ها
بعد از تعریف یک متغیر باید مقداری را به آن نسبت دهیم که به یکی از چهار روش زیر می توان اینکار را انجام داد :
- هنگام تعریف متغیر
int x = 4; char char1 = 'a' , char2 = char3 = 'y'; bool b = true;
- بعد از تعریف و با عمل انتساب ( = ).
int y; y = 12;
- با استفاده از قالب سازنده.
float float_1 (2);
- دستورات ورودی که بعدا مفصل توضیح میدیم.
int a, b; cin >> a >> b;
ثابت ها در C++
ثوابت مقادیری در برنامه هستند که مقدارشون در طول برنامه قابل تغییر نیست و اگر که بخوایم مقدار ثوابت رو تغییر بدیم با خطایی از طرف کامپایلر مواجه می شیم.
برای تعریف ثوابت در c++ دو الگو وجود دارد :
- 1. با استفاده از دستور #define
#define
// For example : #include#define P 3.14 int main() ** cout >> P; return 0 ; **
به محل استفاده از این دستور دقت کنید که در کجای برنامه مورد استفاده قرار گرفته است (بعد از فایلهای سرآیند) .
نکته ای که باید در اینجا توجه نمود و در مثال بالا هم مشخص بود این است که در پایان دستور #define از ; (سمی کالن) استفاده نمی کنیم.
- 2. با استفاده از کلمه کلیدی const :
const <مقدار> = <نام ثابت> <نوع داده>;
// For example : #includeint main() ** const float P = 3.14 ; cout >> P; return 0 ; **
می بینیم که محل این دستور درون خود تابع main هست اما دستور #define در بیرون از تابع main و در بالای برنامه.
علامت های ثابت برای کار بارشته ها:
برای درک بهتر مثال های زیر رو اجرا کنید :
آموزش تعریف انواع داده ها، عملگرها، متغیرها و نوع آنها در برنامه نویسی C++ عملگر ها (Operators)
عملگرها (operator) سمبل هائی هستند که به کامپيوتر فرمان می دهند عملی روی يک يا چند عملوند انجام دهد. عملگرها به يک ،دو يا سه عملوند (operand) نياز دارند تا روی آن عمل کنند.
عملگرهای ++C در چند گروه قرار می گيرند:
• عملگرهای رياضی
• عملگرهای رابطه ای
• عملگرهای منطقی
وقتی عبارتی حاوی بيش از يک عملگر باشد به قواعدی نياز است که ترتيب انجام عملگرها را تعيين کند. اين قواعد الويت عملگر(operator precedence) ناميده می شود. هر عملگر الويت خاصی دارد. عملگرهائی که الويت بيشتر دارند اول اجرا می شوند.
با پرانتزها می توان الويت عملگرها را درون عبارت تغيير داد. ارزيابی از داخلی ترين پرانتز شروع می شود. از پرانتز برای روشن تر شدن ترتيب ارزيابی عملگرها استفاده کنيد.
اگر عبارت شامل چند عملگر با الويت يکسان باشد عملگرها از چپ به راست ارزيابی می شوند.
بهتر است برای جلوگيری از ابهام يک عبارت پيچيده به چند عبارت ساده تر شکسته شود.
برای انجام عملیات بر روی داده ها از عملگرها استفاده می کنیم. عملگرها نمادهایی هستند که عملیاتی مانند جمع،ضرب، کوچکتری و از این قبیل را روی داده ها انجام می دهند که عبارتند از :
انتساب ( Assignment ) ( = )
از این عملگر برای نسبت دادن یک مقدار به یک داده استفاده می شود .
#includeint main () ** int a, b; // a:?, b:? a = 10; // a:10, b:? b = 4; // a:10, b:4 a = b; // a:4, b:4 b = 7; // a:4, b:7 cout << "a:"; cout << a; cout << " b:"; cout << b; return 0; **
خروجی :
a:4 b:7
نحوه عملکرد این عملگرد به این شکله که مقدار سمت راست تساوی را در سمت چپ قرار میدهد.
عملگرهای محاسباتی ( Arithmetic Operators ) ( + , - , * , / , % )
پنج عملگر محاسباتی موجود در C++ عبارتند از :
با 4 عملگرد اول آشنا هستید اما آخرین که خوانده می شود ( MOD ) عملوند سمت چپ را بر عملوند سمت راست تقسیم کرده و باقیمانده آنرا بدست می آورد .
مثال :
a = 11 % 3;
خروجی برابر با 2 میشه ! ×!
عملگرهای ترکیبی ( Compund Operators ) (+=, -=, *=, /=, %=, >>=, <<=, &=, ^=, |=)
در واقع جواب این نوع از عملگرها برابر حاصل عمل عملگر، بر خود عبارت سمت چپ و عبارت سمت راست تساوی است . علت اینگونه نوشتار هم مختصرنویسی است.
عملگرهای ترکیبی دیگری نیز وجود دارند که در ادامه در موردشان بحث می کنیم مثل : => و =<
#includeint main () ** int a, b=3; a = b; a+=2; // equivalent to a=a+2 cout << a; return 0; **
خروجی : 5
عملگرهای افزایش کاهش ( Increase , Decrease ) ( ++ , -- )
این عملگرها یک واحد به عملوند خود اضافه می کنند و عمل اونها به اینکه در سمت چپ یا راست عملوند خود قرار بگیرند متفاوت است .
#includeint main() ** int a = 2, b = 3; // a=2, b=3 a += b++; // a+=(b+1) ---> a=a+(b+1) ---> a=2+4=6 cout >> "a:"; cout >> a; return 0; **
خروجی :
a:6
اگر عملگر سمت راست یا چپ عملوند خود باشه در هر دو صورت یک واحد به عملوند اضافه می شود . اما تفاوت این دوحالت در عبارات محاسباتی خود را نشان می دهد . عبارات محاسباتی ترکیبی از متغیرها، ثوابت و عملگرها هستند مثل 4*5-5/10 و 6-x/y
int A , B = 3; // A=?, B=3 A = ++B; // A=(++B) ---> A=(B+1) , B=B+1 ---> A=4, B=4
خروجی:
A=4 ,B=4
در مثال بالا چون افزایش قبل B قرار دارد ابتدا یک واحد به B اضافه شده، پس در همینجا B می شود 4 و در پایان مقدار فوق در A قرار می گیرد .
int A , B = 3; // A=?, B=3 A = B++; // A=(B++) ---> A=B, B=B+1 ---> A=3, B=4
خروجی :
A=3 ,B=4
اما در مثال بالا چون افزایش بعد از B قرار دارد اول مقدار B که 3 هست در A ریخته میشود و بعد یک واحد به B اضافه میشود .
عملگرهای رابطه ای و تساوی (Relational and equality operators) ( = = , =! , > , < , =< , => )
از این نوع عملگرها برای مقایسه دو عبارت استفاده میشود که کاربرد اونها بیشتر در عبارات شرطی است که بعدا در موردشون بحث می کنیم . فعلا اینو بدونید که این عملگرها در صورت درست بودن مقایسه، مقدار درستی و در غیر این صورت مقدار نادرستی را برمی گردانند .
(7 == 5) // evaluates to false. (5 > 4) // evaluates to true. (3 != 2) // evaluates to true. (6 >= 6) // evaluates to true. (5 < 5) // evaluates to false.
البته غیر از ثابت های عددی مقدارمتغیر ها رو هم میشه مقایسه کرد !
int a = 10 , b = 7; //a=10, b=7 (a == b) ; //a=10 and not equal to b so return false (a >= b) ; //a=10 greater than b so return false (a > b) ; //a=10 greater than b so return true
- ۰ ۰
- ۰ نظر